Evrakta Sahtecilik Suçu ve cezası Türk Ceza Kanunu’ nun Kamu Güvenine Karşı Suçlar Başlığı altında 204 v3 212. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Evrakta Sahtecilik Suçu suça konu evrakın niteliğine göre Resmi Evrakta Sahtecilik Suçu ve Özel Evrakta Sahtecilik Suçu olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Makalemizde öncelikte Resmi Evrakta Sahtecilik Suçunu, suçun unsurlarını ve cezasını irdeleyeceğiz ardından Özel Evrakta Sahtecilik Suçunun unsurlarını ve cezasını aktaracağız.
Resmi Evrakta Sahtecilik Suçu TCK m.204-206 arasında düzenlenmiş olup suçun işlenmesine elverişli eylemler; TCK m.204’ te ‘’ Resmi Bir Belgeyi Sahte Olarak Düzenlemek’’ , TCK m.205’te ‘’ resmi bir belgeyi bozmak’’, ‘’resmi bir belgeyi yok etmek’’ veya ‘’resmi bir belgeyi gizlemek’’ ; TCK m.206’ da ise ‘’resmi bir belgenin düzenlenmesinde yalan beyanda bulunmak’’ , olarak düzenlenmiştir. Bu yönüyle resmi evrakta sahtecilik suçu serbest ve seçimlik hareketli suçtur. Her serbest seçimlik hareketin ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu husustaki değerlendirmeyi bu konuda uzman bir ceza avukatının yapması önem arz etmektedir.
EVRAKTA SAHTECİLİK SUÇU CEZASI
Resmi Evrakta Sahtecilik Suçunda gerçek bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, başkalarını aldatacak şekilde içeriğini değiştiren veya sahte bir resmi belgeyi kullanan kişi iki yıldan beş yıla kadar cezalandırılır. Failin resmi belgeyi düzenlemeye yetkili bir kamu görevlisi olması durumunda cezayı arttıran nitelikli hal söz konusu olup bu durumda fail üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
Gerçek bir resmi belgeyi resmi belge fonksiyonunu kaybettirecek biçimde kasten bozan, yok eden veya gizleyen bir kimse iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile mahkum edilir. Suçun, söz konusu belgeyi düzenlemeye yetkilisi bir kamu görevlisi tarafından işlenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında arttırılır. Resmi belge niteliğini haiz olacak bir belgenin düzenlendiği sırada kamu görevlisine kasten yalan beyanda bulunarak söz konusu belgenin içeriğinin aldatıcı olmasına sebep olan kimse üç aydan iki yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası ile cezalandırılır.
EVRAKTA SAHTECİLİK SUÇU KAÇ YIL
Bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmi belgeyi kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun temel cezası iki yıl ila beş yıl arasında düzenlenmiş olup suçun failinin kamu görevlisi olup olmadığına göre verilecek cezada arttırıma gidilebilecektir. Evrakta sahtecilik suçu Türk Ceza Hukukunda yüz kızartıcı suçlar arasında düzenlenmiştir.
EVRAKTA SAHTECİLİK SUÇU TCK
Türk Ceza Kanunu’nda evrakta sahtecilik suçu kamu güvenine karşı suçlar başlığı altında düzenlenmiş olup bu suçta korunan hukuki değer suça konu belge aracılığıyla kamuda oluşan güvendir. TCK bağlamında evrakta sahtecilik suçu suçun işlenmesine elverişli harekete göre ayrı başlıklar altında düzenlenmiştir. İlgili kanun maddeleri ise şöyledir; Resmi belgede sahtecilik Madde 204- (1) Bir resmi belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir resmi belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren veya sahte resmi belgeyi kullanan kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Görevi gereği düzenlemeye yetkili olduğu resmi bir belgeyi sahte olarak düzenleyen, gerçek bir belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren, gerçeğe aykırı olarak belge düzenleyen veya sahte resmi belgeyi kullanan kamu görevlisi üç yıldan sekiz yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (3) Resmi belgenin, kanun hükmü gereği sahteliği sabit oluncaya kadar geçerli olan belge niteliğinde olması halinde, verilecek ceza yarısı oranında artırılır. Resmî belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek Madde 205- (1) Gerçek bir resmi belgeyi bozan, yok eden veya gizleyen kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun kamu görevlisi tarafından işlenmesi halinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.
Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan Madde 206- (1) Bir resmi belgeyi düzenlemek yetkisine sahip olan kamu görevlisine yalan beyanda bulunan kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Özel belgede sahtecilik Madde 207- (1) Bir özel belgeyi sahte olarak düzenleyen veya gerçek bir özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve kullanan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Bir sahte özel belgeyi bu özelliğini bilerek kullanan kişi de yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır. Görüldüğü üzere evrakta sahtecilik suçu hem suçu işlemeye elverişli hareketin niteliğine göre ayrı ayrı suç tipleri halinde düzenlenmiş hem de suçun failinin söz konusu resmi evrakı düzenlemeye yetkili kamu görevlisi olup olmadığına göre cezanın alt ve üst sınırında farklılıklar düzenlenmiştir.
EVRAKTA SAHTECİLİK SUÇUNUN UNSURLARI
FİİL: 1. Resmi Bir Belgeyi Sahte Olarak Düzenlemek: Suçun bu hareketinde resmi bir belge olmamasına rağmen bir belgeyi resmi belge kabiliyeti haline getirebilecek her türlü serbest seçimlik hareket ile suç işlenmiş olur. Söz gelimi aslında resmi bir belge olmamasına rağmen aldatıcılık kabiliyeti olan bir belgenin resmi belge olarak düzenlenmesi TCK m.204 ‘ ün oluşmasına sebebiyet verir. Bu bağlamda söz konusu suç kasten işlenebilen bir suçtur. Suçun faili ise resmi evrak düzenlemeye yetkili bir kamu görevlisi olabileceği gibi kamu görevlisi olamayan kimseler tarafından da işlenebilir. Ancak suçun resmi belgeyi düzenlemeye yetkili bir kamu görevlisi tarafından işlenmesi halinde cezayı arttıran nitelikli hal söz konusu olacaktır. Fail herkes olabilir.
2. Resmi Bir Belgeyi Bozmak: suçun bu halinde gerçek bir resmi belgenin başkalarını aldatacak biçimde değiştirilmesi söz konusudur. Resmi belgenin üzerinde önemli nitelikteki unsurların silinmesi, resmi belgeye belgenin içeriğini veya niteliğini değiştirebilecek şekilde eklemeler yapılması veya tamamen resmi belgenin içeriğinin değiştirilmesiyle suçun hareketi tamamlanmış olur. bu nitelikteki aldatıcı eylemlerin gerçekleşmesiyle suç tamamlanmış olur ayrıca belgenin kullanılmasına gerek yoktur.
3. Resmi Bir Belgeyi Yok Etmek: TCK m.205’ te resmi bir belgenin yok edilmesi de Türk Ceza Hukukunda düzenleme altına alınmış olup söz konusu suçta resmi belge niteliğinde bir belgeyi herhangi bir hareketle varlığını tamamen ortadan kaldıran kimsenin iki yıl ile beş yıla kadar hapis cezasına mahkum edileceği hüküm altına alınmıştır. Bu bağlamda söz konusu suç herkes tarafından işlenebilen serbest ve seçimlik hareketli bir suçtur. Söz konusu suça örnek vermek gerekirse bir kimseye ait bir pasaportu veya kimliği kasten yakıp yok olmasına sebep olan bir kimse suçu işlemiş olacaktır.
4. Resmi Bir Belgeyi Gizlemek: Resmi belge niteliğindeki bir belgeyi serbest ve seçimlik eylemlerle kasten gizleyip ortadan kaldırarak resmi belge niteliği fonksiyonlarını engelleyen kişi de iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
5. Resmi Bir Belgenin Düzenlenmesinde Yalan Beyanda Bulunmak: Resmi belge niteliğini haiz olacak bir belgenin düzenlendiği sırada kamu görevlisine kasten yalan beyanda bulunarak söz konusu belgenin içeriğinin aldatıcı olmasına sebep olan kimse üç aydan iki yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası ile cezalandırılır.
B. FAİL: TCK m.204 ve devamında düzenlenen evrakta sahtecilik suçunun faili herkes olabilir ancak suçun suça knu resmi belgeyi düzenlemeye yetkili bir kamu görevlisi tarafından işlenmesi halinde cezayı arttıran nitelikli hal gündeme gelecektir.
C. MANEVİ UNSUR: Suç doğrudan kastla işlenebilen bir suç olup failin suça konu evrakın resmi belge niteliğini haiz olduğunu ve suça elverişli hareketleri neticesinde ortaya bir zarar çıkacağının bilincinde olması yeterlidir.
D. KORUNAN HUKUKİ DEĞER: Evrakta Sahtecilik Suçunda korunan hukuki değer suça konu belge aracılığıyla kamuda oluşan güvendir.
EVRAKTA SAHTECİLİK SUÇUNDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ
Evrakta sahtecilik suçunun kamu görevli olmayan bir kimse tarafından işlenmesi halinde dava zamanaşımı sekiz yıl; suçun resmi evrakı düzenlemeye yetkili bir kamu görevlisi olması halinde ise zamanaşımı beş yıldır. Netice itibariyle suçun işlenmesinden itibaren bu süreler ile sınırlı olarak soruşturma ve kovuşturma işlemlerinin tamamlanması gerekmektedir. Aksi halde suç dava zamanaşımına uğrayacak olup soruşturma ve kovuşturma aşamalarının yürütülememesi ile karşı karşıya gelinecektir.
EVRAKTA SAHTECİLİK SUÇU ŞİKAYETE TABİ Mİ
Evrakta Sahtecilik Suçu bakımından soruşturma ve kovuşturmanın başlaması için mağdurun şikayeti aranmaz. Zira TCK’ nunda Kamu Güvenine Karşı Suçlar başlığı altında düzenlenen ilgili suç tipi için ihbar edilmesi yeterli olup suçtan zarar gören tarafından şikayet aranmaz.
EVRAKTA SAHTECİLİK SUÇU İLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI:
Yargıtay, 15. Ceza Dairesi, 2018/7770 E. , 2018/9563 K. ‘’Sanık …’ın katılan …’a ait kimlik bilgilerini içeren, üzerinde kendi fotoğrafı yapışık, fakat aslı ele geçmeyen nüfus cüzdanını ibraz ederek, 13/06/2016 tarihinde … Bülent Ecevit Şubesi’den 20.000 TL tutarındaki ihtiyaç kredisinin tahsis ücreti olan 100 TL tahsil edildikten sonra 19.375 TL nakit kredi kullandığı, bu şekilde sanığın resmi belgede sahtecilik, özel belgede sahtecilik ve nitelikli dolandırıcılık suçunu işlediği iddia edilen olayda; 27/06/2016 tarihinde … Burhanettin Onat Şubesine başvurarak, katılan …’a ait kimlik bilgilerini içeren, üzerinde kendi fotoğrafı yapışık, fakat aslı ele geçmeyen nüfus cüzdanı ve sürücü belgesini ibraz ederek 20.000 TL miktarında ihtiyaç kredisi kullandığı, sanık …’in diğer sanık … tarafından kredi çekmek için yönlendirilerek, sahte kimliğin temin edildiğini belirterek, teşhis işleminde bulunduğu, bu şekilde sanıkların resmi belgede sahtecilik, özel belgede sahtecilik ve nitelikli dolandırıcılık suçunu işledikleri iddia edilen olayda; 05/08/2016 günü … Soğuksu Şube Müdürlüğü’ne müracaat ederek, katılan …’a ait kimlik bilgilerini içeren, üzerinde kendi fotoğrafı yapışık, fakat aslı ele geçmeyen nüfus cüzdanını ibraz ederek, katılan … adına 28633178 müşteri numarası ile artı para kredisi kullanmak amacıyla sözleşme imzalayıp, müşteri hesabı açıldıktan sonra bireysel bankacılık hizmetleri sözleşmesini imzaladığı, 14.375 nolu vadesiz TL hesabı üzerinden katılan … adına Neo Bank kartı alıp bu banka kartına tanımlanan 3.000 TL artı para limiti hesabından 18/08/2016 tarihinde 3.000 TL kredi kullandığı, sanık …’in diğer sanık … tarafından kredi çekmek için yönlendirilerek, sahte kimliğin temin edildiğini belirterek, teşhis işleminde bulunduğu, bu şekilde sanıkların resmi belgede sahtecilik, özel belgede sahtecilik ve nitelikli dolandırıcılık suçunu işledikleri iddia edilen olayda; 09/12/2016 tarihinde …… Şubesi’ne giderek, katılan …’a adına düzenlemiş sahte nüfus cüzdanı, sürücü belgesi ve Ulaştırma Bakanlığı Mesleki Yeterlilik belgelerini ibraz ederek, 25.000 TL tutarlı ihtiyaç kredisi talebinde bulunduğu, kredi talebinin … Genel Merkezine iletildiğinde, kimliğin sahte olabileceği yönünde uyarı alınması ile kredi kullandırılmayarak, durumun güvenlik güçlerine ihbar olunduğu, sanık …’in diğer sanık … tarafından kredi çekmek için yönlendirilerek, sahte kimliğin temin edildiğini belirterek, teşhis işleminde bulunduğu, bu şekilde sanıkların resmi belgede sahtecilik, özel belgede sahtecilik ve nitelikli dolandırıcılık suçunu işledikleri iddia edilen olayda; sanıkların savunmaları, katılanların beyanları, tanıkların anlatımları, kriminal raporları, kredi sözleşmeleri ve tüm dosya kapsamına göre; sanık Serdar Okuklu hakkında nitelikli dolandırıcılık, resmi belgede sahtecilik ve özel belgede sahtecilik suçlarından ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu beraat hükümleri yönünden bölge adliye mahkemesince verilen istinaf başvurusunun esastan reddine ve bazı hükümlerin çıkarılmasına, sanık … hakkında nitelikli dolandırıcılık suçundan ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu mahkumiyet hükmü yönünden düzeltilerek istinaf başvurularının esastan reddi, özel belgede sahtecilik ve resmi belgede sahtecilik suçlarından ilk derece mahkemesinin vermiş olduğu mahkumiyet ve beraat hükümleri bölge adliye mahkemesince kaldırılarak, resmi belgede sahtecilik suçundan kurulan mahkumiyet hükmü hukuka uygun bulunduğundan, 5271 sayılı CMK’nın 302/1. maddesi uyarınca, usul ve yasaya uygun olan bölge adliye mahkemesi hükmüne yönelik sanık … ile katılanlar … T.A.Ş. ve … vekillerinin temyiz istemlerinin esastan REDDİNE, 13/12/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.’’ Yukarıda esas ve karar numarasını verdiğimiz Yargıtay önüne gitmiş olayda; fail, mağdura ait nüfus cüzdanı ve sürücü belgesine kendi fotoğrafını yapıştırıp bankadan mağdur adına ihtiyaç kredisi çekmiştir.
Somut olayda failin resmi evrak niteliğinde olan nüfus cüzdanı ve sürücü belgesinin fotoğraf yerine kendi fotoğrafını yapıştırması Resmi Evrakta Sahtecilik Suçunun unsurlarını oluşturmaya elverişli olup failin ayrıca ilgili resmi evrakları kullanması da gerekmez. Nitekim yargıtay da belgeye kendi fotoğrafını yapıştırmasını Resmi Evrakta Sahtecilik Suçu’ nun unsurları için yeterli görmüş failin ayrıca evrakları kullanıp haksız menfaat elde etmesini de Dolandırıcılık Suçu olarak değerlendirmiştir. Benzer bir değerlendirmeyi de aşağıdaki kararında da yapmıştır.
Yargıtay , 15. Ceza Dairesi, 2017/2564 E. , 2018/773 K. ‘’ (…) Sanığın, müşteki …’e ait ancak üzerinde kendi fotoğrafı olan nüfus cüzdanı ve 10/11/2010 tarihli Yerleşim Yeri ve Diğer Adres Belgesi ile katılan … Tarsus şubesine başvurarak … adına bankadan 15.000 TL kredi çektiği böylece nitelikli dolandırıcılık ve resmi belgede sahtecilik suçlarını işlediğinin iddia edildiği olayda, 1-Nitelikli dolandırıcılık suçu yönünden yapılan incelemede; Sanığın savunması, katılanın ve tanıkların beyanları ile dosya kapsamından sanığın üzerine atılı suçu işlediğine ilişkin mahkemece verilen mahkumiyet hükmü ve uygulamasında bir isabetsizlik görülmemiştir.
Yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin kovuşturma sonuçlarına uygun olarak oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya kapsamına göre, sanığın eksik araştırma ile hüküm kurulduğuna ve lehe hükümler uygulanmadığına yönelik temyiz itirazının reddiyle hükmün ONANMASINA, 2-Resmi belgede sahtecilik suçu yönünden yapılan incelemede; Sanığın kullandığı müştekiye ait nüfus cüzdanı fotokopisinin ve yerleşim yeri belgesinin fotokopisinin bulunması, asıllarının ele geçirilememiş olması, dosya arasında bulunan fotokopisinden de 5237 sayılı TCK’nun 204/1. maddesi uyarınca aldatma kabiliyeti olup olmadığının belirlenemeyeceği, bu nedenle sanık hakkında kullanmış olduğu resmi belgeler yönünden sahtecilik suçu isnat edilemeyeceği, ancak kredi sözleşmesini … adına yapmış olması karşısında sözleşmenin sahte olarak oluşturulan özel belge niteliğinde olduğu ve özel belgede sahtecilik suçunu oluşturacağı gözetilerek, sanık hakkında özel belgede sahtecilik suçundan hüküm kurulması gerekirken, zincirleme şekilde resmi belgede sahtecilik suçundan hüküm kurulması, Kabule göre; Resmi belgede sahtecilik suçu ile ilgili olarak; resmi belgede sahtecilik suçuna konu teşkil eden 10/11/2010 tarihli Yerleşim Yeri ve Diğer Adres Belgesi’nin dosyaya getirtilerek, yapılan sahtecilikte aldatma yeteneğinin bulunup bulunmadığının takdir ve tayininin hakime ait olduğu da dikkate alınarak, söz konusu belgenin mahkeme heyeti tarafından incelenip özelliklerinin zapta geçirilmesi, bu şekilde, sahtecilikte aldatma kabiliyeti bulunup bulunmadığının tespitinden sonra sonucuna göre sanığın hukuki durumunun tayin ve takdirinin gerektiği gözetilmeden eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması, Kanuna aykırı olup, sanığın temyiz itirazları bu nedenle yerinde görüldüğünden, 5320 sayılı Kanun’un 8/1. maddesi gereğince uygulanması gereken 1412 sayılı CMUK’nın 321. maddesi uyarınca, hükmün BOZULMASINA, 12/02/2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.’’
EVRAKTA SAHTECİLİK PARAYA ÇEVRİLİR Mİ
Türk Ceza Kanununda herhangi bir suçtan dolayı hükmolunan hapis cezasının adli para cezasına dönüştürülebilmesi için ilgili suçun kanuni maddesinde özel olarak düzenlenmesi gerekir. Evrakta sahtecilik suçunda ise adli para cezası yalnızca resmi bir belgenin düzenlenmesinde yalan beyanda bulunma durumunda gündeme gelir. Zira ; Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan Madde 206- (1) Bir resmi belgeyi düzenlemek yetkisine sahip olan kamu görevlisine yalan beyanda bulunan kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Hükmü özel olarak düzenlenmiştir. Bu hal dışında diğer evrakta sahtecilik hallerinde hükmolunan cezanın para cezasına dönüştürülmesi mümkün değildir.
Ceza avukatına başvurmak olası bir hapis cezasının önüne geçmek için önem arz etmektedir.
ÖZEL EVRAKTA SAHTECİLİK
Türk Ceza Kanununun 207.maddesinde özel hüküm altına alınan Özel Belgede Sahtecilik Suçuna göre;
Özel belgede sahtecilik
Madde 207-
- Bir özel belgeyi sahte olarak düzenleyen veya gerçek bir özel belgeyi başkalarını aldatacak şekilde değiştiren ve kullanan kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(2) Bir sahte özel belgeyi bu özelliğini bilerek kullanan kişi de yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.
Suçun oluşabilmesi için özel belgeyi sahte olarak düzenleyen veya gerçek bir özel belgeyi başkalarını aldatıcı biçimde değiştirmek yeterli olmayıp failin veya failin bilgisi dahilinde başkaca bir kimsenin aynı zamanda suça konu özel belgeyi kullanması gerekmektedir. Buradan hareketle özel evrakta sahtecilik suçu neticeli bir suç olup yalnızca özel evrakta sahtecilik yapılması suçun oluşması için yeterli değildir.
Suçun fiili özel bir belgeyi başkalarını aldatıcı nitelikte sahte olarak düzenlemek veya gerçek bir özel belgeyi başkalarını aldatacak biçimde değiştirmekle birlikte ilgili özel belgeyi kullanmaktır.
Suçun faili herkes olabilir ve kasten işlenebilir bir suçtur.
YAZAN
AV. ŞERİFCAN BADILLI